کودک حساس
چگونه به کودک بسیار حساس خود کمک کنم ؟
برخی از کودکان سر هر چیزی به راحتی به گریه می‌افتند، اما یادتان باشد این قضیه همیشه هم بد نیست! زمانی که دخترم «مولی» ۳ ساله بود سر هر چیزی سریع گریه های آنچنانی می کرد.مثلاً یک بار که دوستش کمی از کیک او را خورده بود، آنچنان جیغ و گریه ای به راه انداخت مثل اینکه یک حیوان خانگی دوست داشتنی اش را از دست داده باشد! من متوجه شدم که برخی از کودکان مثل مولی در انتهای طیف حساس بودن قرار می‌گیرند. این کودکان به شدت تمایل دارند که سر هر چیزی که مطابق انتظاراتشان نباشد به شدت جیغ و گریه به راه بیاندازند. این موضوع یک جنبه روشن نیز دارد و آن این است که این کودکان معمولاً کودکانی دلسوز ،ملایم و خلاق هستند. فقط به کمی حمایت و راهنمایی شما برای مدیریت کردن هیجاناتشان نیاز دارند.
قلب مهربان یک کودک حساس
اگرچه کودکان خردسال زیر ۵ سال معمولاً به ندرت توانایی کامل در بیان احساسات و هیجاناتشان در قالب کلمات را دارند و معمولاً سریع به گریه پناه می‌برند، ولی اگر به نظرتان می‌رسد که کودکتان بیش از اندازه گریه می کند شاید به صورت ژنتیکی جز آن دسته از کودکان بیش از حد حساس قرار داشته باشد. تحقیقی در دانشگاه هاروارد نشان داد که ۱۰ درصد نوزادانی که در ۱۶ هفتگی بیشترین ناراحتی را در مقابل صداهای جدید و افراد غریبه داشتند همچنان که بزرگتر می شدند این حساسیت هیجانی را ادامه دادند. مایکل بربا نویسنده کتاب‌های والدین می‌گوید:« در برخی کودکان آن ترمز های درونی هنوز رشد کامل را ندارد و زمانی که ناراحت می شوند, تمام هیجاناتشان به سطح می‌آید و غرق در سیل اشک و گریه می شوند. درست است که این کودکان ممکن است والدینشان را ناامید کنند، اما جنبه مثبت قضیه این است که این کودکان حساس، خیلی با احساسات ارتباط دارند یعنی خیلی بهتر می توانند احساسات دیگران را درک کنند و از این رو دوستان دلسوزی خواهند بود.
واکنش صحیح در برابر یک کودک حساس
فرض کنید که در یک مهمانی تولد هستید و در حالی که همه کودکان به شادی مشغول خوردن کاپ‌کیک شان هستند کودک حساس شما دائما غر می‌زند و گریه می‌کند که صورتی اش را می خواهد نه آبی اش را ! ممکن است شما بخواهید سریع واکنش نشان دهید و رنگ کاپ کیکش را به دلخواهش تغییر دهید اما این گونه پاسخ دادن های سریع شما، می تواند باعث شود که اعتماد به نفس کودک در حل کردن مشکلات خودش کم شود.همچنین از دادن پاسخ های سریع و خشمگین مثل «گریه ات را تمام کن» خودداری کنید چرا که وقتی کودک می بیند شما هم کنترل خود را از دست داده اید, بیشتر به نظرش می رسد آنچه ناراحتش کرده است واقعاً خیلی بد و وحشتناک است که شما هم عصبانی هستید. در این مواقع بهترین واکنش در کمک به کودک برای کنترل احساس هیجانش استفاده از گفتگوهای بازی گونه است مثلاً یک اسم رمز مثل «منجمد شو» داشته باشید به این معنا که کودک گریه اش را متوقف کند و خودش را جمع و جور کند یا می توانید بگویید:« اژدها شو»یعنی یک نفس عمیق بکش و بعد مثل اژدها آن را بیرون بده!
تغییر چرخ دنده ها
حواس پرت کردن کودک حساس از طریق کمک به او برای انجام یک فعالیت دیگر معمولاً ابزار خوبی برای کنترل هیجاناتش است. معلم کودک من در مدرسه به او پیشنهاد داده بود که هر وقت احساس می‌کند که اشک هایش قرار است سرازیر شود از یک تا ده بشمارد معمولا وقتی کودکم به عدد ۸ یا ۹ می رسید گریه اش به یک لبخند تبدیل شده بود. این روش شمردن در عین سادگی خیلی کارآمد است. روش دیگری که می توان به کار برد این است که از کودک پرسید دقیقا چه چیزی او را ناراحت کرده است تا بتوان برای پیدا کردن راه حل به او کمک کرد. اگر کودکتان گفت من خیلی ناراحتم چون جودی با من بازی نمی کند از او بپرسید: «به نظرت چه کارهایی میتوانی انجام دهی تا احساس بهتری داشته باشی؟» اگر نظر و ایده ای نداشت می توانید کارهایی که به او احساس خوبی می داد را برایش یادآوری کنید. مثل دعوت از یک دوست دیگر برای بازی یا نگاه کردن به یک کتاب تصویری. با کمی تمرین با کودک به تدریج خود او شروع می‌کند به پیدا کردن راه حل برای حل مشکلاتش و در طول زمان در این کار ماهر تر خواهد شد.
عوامل دیگر
«الیزابت پنتلی» نویسنده کتاب‌های والدین می گوید: «حتی برخی کودکان نیز که به طور طبیعی زیاد حساس و اهل گریه نبوده اند، ممکن است در دوره هایی حساس تر و زود رنج تر به نظر برسند، در طول تغییراتی مثل جابجایی منزل یا تولد نوزاد جدید. و نیز در طول یک روز نیز خواب ناکافی ،عادات غذایی نامناسب، عفونت گوش یا سایر بیماری های جسمانی می تواند حالت حساس بودن و تحریک پذیری را در کودک شدت بدهد. دکتر دانلپ می گوید گرچه ممکن نیست شما بتوانید شخصیت حساس کودک تان را تغییر دهید اما ناامید نباشید کودک در نهایت یاد می‌گیرد که با احساساتش کنار بیاید و انعطاف پذیر تر عمل کند. باور کنید یا نه, ولی فشار همسالان یک نیروی قوی خوب در این زمینه است.تا سن ۶ یا ۷ سالگی دوره‌های گریه کودک کمتر می شود به ویژه وقتی می بیند که سایر دوستانش وقتی او گریه نمی کند بیشتر تمایل دارند که با او بازی کنند. دختر من هنوز هم در سن ۱۰ سالگی دختر حساس تری است ولی به ندرت پیش می‌آید که دیگر در جمع های عمومی به صورت نامناسبی گریه کند، در عوض احساساتش را بسیار زیبا در نواختن ویولون و کمک به کودکان توانخواه نشان می دهد.
لیندا دانلپ دکتری روانشناسی در نیویورک
منبع: parents.com
ترجمه :کودک فردا
برای مشاوره تلفنی در این زمینه و سایر مسایل روانشناختی کودکان با شماره های زیر در تماس باشین
مشاوره تلفنی ایران ۹۰۹۹۰۷۰۳۱۶
مشاوره تلفنی تهران ۹۰۹۲۳۰۱۶۹۳
تماس از تلفن ثابت بدون نیاز به نوبت قبلی، بدون نیاز به هیچ کدی
مشاوره تلفنی خارج از کشور : واتس اپ …نوبت دهی از طریق اینستاگرام و تلگرام کودک فردا @koodakefarda
و یا ایمیل koodakefarda.psycho@gmail.com
تماس ۹ صبح الی ۷ عصر